Η αλήθεια είναι πως έχουμε την τύχη να βιώνουμε την 4η βιομηχανική επανάσταση, αυτή της ψηφιακής τεχνολογίας, με τις πιο ραγδαίες και καταιγιστικές εξελίξεις και αλλαγές που έχει βιώσει η ανθρωπότητα. Η ψηφιακή τεχνολογία τόσο σε Ευρωπαϊκό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο βρίσκεται και θα βρίσκεται, για τουλάχιστον άλλα 20 χρόνια, στην αιχμή της καινοτομίας και των τεχνολογικών ανακαλύψεων προδιαγράφοντας ακόμη πιο εντυπωσιακά άλματα και σε κάθε πτυχή της οικονομίας, της κοινωνίας. Σε κάθε στιγμή της καθημερινότητας μας.
Από την αναγνώριση φωνής μέχρι τα αυτοκίνητα χωρίς οδηγό, η Τεχνητή Νοημοσύνη κάθε μέρα και περισσότερο κάνει αισθητή την παρουσία της στη ζωή των ανθρώπων. Δίνει τη δυνατότητα μέσω εξελιγμένων λογισμικών και εφαρμογών σύγχρονοι υπολογιστές να καταγράφουν και να επεξεργάζονται την εμπειρική γνώση, και αναλύοντας νέες ροές δεδομένων να μπορούν πλέον να αναπαραστήσουν ανθρώπινες εργασίες και λειτουργίες. Η Τεχνητή Νοημοσύνη δημιουργεί πλέον νέα δεδομένα, καθώς οι υπολογιστές προγραμματίζονται να ολοκληρώνουν συγκεκριμένα καθήκοντα, επεξεργαζόμενοι τεράστιο όγκο δεδομένων και αναγνωρίζοντας πρότυπα στα δεδομένα αυτά.
Μπορεί οι κινηματογραφικές ταινίες και τα μυθιστορήματα επιστημονικής φαντασίας να απεικονίζουν την Τεχνητή Νοημοσύνη ως ένα ρομπότ, που προσομοιάζει με άνθρωπο και θέλει να «καταλάβει» τον κόσμο, οι μέχρι τώρα όμως εξελίξεις στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης ανατρέπουν αυτόν τον μύθο. Η Τεχνητή Νοημοσύνη αναπτύσσεται και εξελίσσεται για να προσφέρει πολλά και εξειδικευμένα οφέλη σε διάφορους κλάδους, όπως είναι η υγεία, η εκπαίδευση, το εμπόριο, η βιομηχανία, οι χρηματοοικονομικές συναλλαγές, το σύστημα δικαιοσύνης και η διακυβέρνηση.
Γιατί η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι τόσο σημαντική;
Πρώτον, εκτελεί αξιόπιστα και χωρίς κόπωση μεγάλου όγκου υπολογιστικές και μηχανογραφικές εργασίες. Στην αυτοματοποίηση αυτή ο ανθρώπινος παράγοντας είναι και καθοριστικός και απαραίτητος, καθώς είναι εκείνος ο οποίος κατασκευάζει το εκάστοτε ψηφιακό σύστημα και θέτει τις σωστές παραμέτρους και ερωτήσεις.
Δεύτερον, προσθέτει ευφυΐα και εξελιγμένες υπηρεσίες σε υπάρχοντα προϊόντα. Στις περισσότερες των περιπτώσεων, η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν θα πωλείται ως μεμονωμένη εφαρμογή, αλλά με τη μορφή προηγμένων διαδραστικών δυνατοτήτων Τεχνητής Νοημοσύνης στα προϊόντα που ήδη χρησιμοποιούν οι άνθρωποι, παρέχοντας με αυτόν τον τρόπο υπηρεσίες πολλαπλών τεχνολογιών στο σπίτι αλλά και στον χώρο εργασίας μας.
Τρίτον, αναλύει σε βάθος περισσότερα δεδομένα. Αξίζει να σημειωθεί πως πριν από μερικά χρόνια ο σχεδιασμός ενός συστήματος ανίχνευσης απάτης ήταν κάτι πολύ δύσκολο. Σήμερα το μόνο που χρειαζόμαστε για έναν τέτοιο σύστημα είναι οι νέες τεχνολογίες και τα μεγάλα δεδομένα (big data), καθώς όσα περισσότερα δεδομένα μπορούν να διοχετευτούν στο σύστημα αυτό, τόσο πιο ακριβής γίνεται η έρευνα και συνεπώς τόσο πιο αποτελεσματικές και αποδοτικές οι εφαρμογές.
Τέταρτον, επιτυγχάνει απίστευτη ακρίβεια. Για παράδειγμα στον ιατρικό τομέα η Τεχνητή Νοημοσύνη, μέσω της βαθιάς μηχανικής μάθησης (deep learning), της ταξινόμησης της εικόνας και της αναγνώρισης προτύπων και αντικειμένων, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να εντοπιστεί έγκαιρα μια ασθένεια, κερδίζοντας πολύτιμο χρόνο για την αντιμετώπιση της.
Πέμπτον, αξιοποιεί πλήρως τα δεδομένα. Οι απαντήσεις στα ερωτήματά μας βρίσκονται στα δεδομένα, χρειαζόμαστε όμως την Τεχνητή Νοημοσύνη για να τα επεξεργαστούμε σωστά, να φιλτραριστούν και να εξάγουμε αποτελέσματα και λύσεις. Καθώς ο ρόλος των δεδομένων γίνεται πλέον όλο και πιο σημαντικός, δημιουργείται ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα με την Τεχνητή Νοημοσύνη. Αν έχει κάποιος τα καλύτερα δεδομένα, ακόμα και αν είναι μια μικρή επιχείρηση, χάρη στην Τεχνητή Νοημοσύνη, αποκτά προβάδισμα.
Ποιες είναι οι πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πεδίο της Τεχνητής Νοημοσύνης;
- Τον Απρίλιο του 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση για την Τεχνητή Νοημοσύνη στην Ευρώπη, μέσω της οποίας έκανε πρόταση για μια ευρωπαϊκή στρατηγική για την Τεχνητή Νοημοσύνη καθώς και για ένα επενδυτικό σχέδιο που θα αναπτυχθεί και θα εφαρμοστεί στο πλαίσιο του επόμενου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2021-2027.
- Το πρώτο έργο προς υλοποίηση της στρατηγικής για την τεχνητή νοημοσύνη, το AI4EU, ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2019. Πρόκειται για ένα ευρωπαϊκό οικοσύστημα Τεχνητής Νοημοσύνης, που συγκεντρώνει τις γνώσεις, τους αλγορίθμους, τα εργαλεία και τους διαθέσιμους πόρους, καθιστώντας την Τεχνητή Νοημοσύνη μια συναρπαστική λύση για τους χρήστες του συστήματος αυτού. Στο έργο αυτό συμμετέχουν περισσότεροι από 70 εταίροι, που προέρχονται από 21 χώρες και είναι έργο προϋπολογισμού 20 εκατ. το οποίο θα διαρκέσει τρία χρόνια.
- Το AI4EU θα ενοποιήσει την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Τεχνητής Νοημοσύνης, και θα διευκολύνει τη συλλογική εργασία στην έρευνα, την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα στον τομέα της πνευματικής ιδιοκτησίας πανευρωπαϊκά. Με την ανταλλαγή γνώσεων και εργαλείων μέσω της πλατφόρμας η Τεχνητή Νοημοσύνη θα καταστεί διαθέσιμη σε όλους.
- Επιπλέον, στήριξη στην έρευνα και την καινοτομία σε ζητήματα Τεχνητής Νοημοσύνης παρέχεται από το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την έρευνα και καινοτομία «Ηorizon Europe». Παράλληλα, πρόσθετη χρηματοδότηση θα διατεθεί στο πλαίσιο του νεοσυσταθέντος Ευρωπαϊκού Ψηφιακού Προγράμματος, το οποίο στοχεύει στην ενίσχυση των ψηφιακών δυνατοτήτων της Ευρώπης σε τέσσερις βασικούς τομείς, συμπεριλαμβανομένης της Τεχνητής Νοημοσύνης, της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, των Υπερυπολογιστών και των προηγμένων ψηφιακών δεξιοτήτων.
- Τέλος, το Ευρωπαϊκό Ψηφιακό Πρόγραμμα διαθέτει 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ για τη δημιουργία δυνατοτήτων και υποδομών για την Τεχνητή Νοημοσύνη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για τη στήριξη της δημιουργίας εγκαταστάσεων δοκιμών και πειραματισμού μαζί με ανοιχτές βιβλιοθήκες και πλατφόρμες για Τεχνητής Νοημοσύνης αλγορίθμους και δεδομένα.
Στο πλαίσιο αυτό, οι χώρες που πρωτοστατούν στην εκπόνηση εθνικών πολιτικών για την υποστήριξη της ανάπτυξης της Τεχνητής Νοημοσύνης είναι η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Φινλανδία και η Γερμανία.
Τον Μάρτιο του 2018, η Γαλλία παρουσίασε την εθνική της στρατηγική στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης και δεσμεύτηκε να επενδύσει 1,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Η Τεχνητή Νοημοσύνη και η οικονομία των δεδομένων αποτελούν μία από τις τέσσερις μεγάλες προκλήσεις που προσδιορίστηκαν από τη Βρετανική βιομηχανική στρατηγική το 2017, ενώ μελέτες αγοράς προσδιόρισαν τη Φινλανδία ως μία από τις πιο ελπιδοφόρες αγορές όσον αφορά τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που βασίζονται στην Τεχνητή Νοημοσύνη.
Το Σεπτέμβριο του 2017 στην Γερμανία προτάθηκε ένα γενικό σχέδιο για την προώθηση των επενδύσεων στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης. Την ίδια στιγμή σε άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει ήδη αρχίσει συζήτηση σχετικά με τον τρόπο υποστήριξης των τεχνολογιών Τεχνητής Νοημοσύνης. Η Εσθονία, επικεντρώθηκε στον σχεδιασμό ενός κατάλληλου ρυθμιστικού πλαισίου για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων στη χώρα. Το 2017 η Δανία δημιούργησε το Κέντρο Εφαρμοσμένης Τεχνητής Νοημοσύνη και στην Ιταλία εκδόθηκαν κατευθυντήριες γραμμές και συστάσεις σχετικά με την υπεύθυνη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης στη δημόσια διοίκηση, σκοπό για τον οποίο η κυβέρνηση έχει δεσμεύσει 5 εκατομμύρια ευρώ για πιλοτικά έργα ανάπτυξης στην παροχή δημόσιων υπηρεσιών.
Από την άλλη πλευρά, στη χώρα μας το Υπουργείο ΨΗΠΤΕ έχει εξαγγείλει τρεις πρωτοβουλίες, που στηρίζονται στην Τεχνητή Νοημοσύνη, πρόκειται για την ανάπτυξη «έξυπνων» πόλεων, την «ευφυή» γεωργία και το «έξυπνο» εργοστάσιο. Ωραίες οι εξαγγελίες του Υπουργείου ΨΗΠΤΕ, αλλά δεν συνοδεύονται από έργα. Ο κ. Παππάς δυόμιση χρόνια στο Υπουργείο ΨΗΠΤΕ διακρίνεται για την ολιγωρία και τη διαχειριστική του ανικανότητα, με αποτέλεσμα σημαντικά έργα να χρηματοδοτούνται από εθνικούς πόρους και όχι από διαθέσιμα κοινοτικά κονδύλια και να υλοποιούνται εν μέσω καταγγελιών για φωτογραφικές προδιαγραφές.
Η ευκαιρία είναι τεράστια σε αυτό το πεδίο για την Ελλάδα, ιδιαίτερα τη στιγμή που διαθέτει μία από τις κορυφαίες επιδόσεις σε παγκόσμιο επίπεδο στην διαθεσιμότητα εξειδικευμένων επιστημόνων του κλάδου ( το World Economic Forum Report κατατάσσει τη χώρα 10η στον κόσμο, με τη Γερμανία 11η και την Αγγλία 17η), για να παραμένει κενό γράμμα.
Η επόμενη Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έχει ως προτεραιότητά της να υλοποιήσει οριζόντια μια τολμηρή ψηφιακή πολιτική η οποία θα αφορά όλες τις εκφάνσεις της δημόσιας πολιτικής, διότι όλες οι πολιτικές πια σήμερα στη χώρα μας, πρέπει να έχουν ψηφιακή διάσταση. Το όραμά μας για την ψηφιακή πολιτική και για τον ρόλο της τεχνητής νοημοσύνης παρουσιάστηκε στην πρόσφατη εκδήλωση της Γραμματείας Στρατηγικού Σχεδιασμού & Επικοινωνίας της Νέας Δημοκρατίας με θέμα: «Τεχνητή νοημοσύνη στη διακυβέρνηση». Τα παραδείγματα, όπου οι νέες τεχνολογίες έχουν να παίξουν σημαίνοντα ρόλο είναι πολλά. Θα αναφέρω τα πιο χαρακτηριστικά.
- Στον τομέα του πολιτισμού, όπου μόλις το 1,6% του πολιτισμικού μας αποθέματος είναι ψηφιοποιημένο, ενώ ταυτόχρονα ανοίγονται τεράστιες ευκαιρίες στον κόσμο του augmented reality για να μπορέσουμε να ξαναδούμε το πολιτισμικό μας απόθεμα μέσα από μια διαφορετική ματιά.
- Στον πρωτογενή μας τομέα, όπου η έξυπνη γεωργία θα συμβάλει στην αύξηση της παραγωγικότητας των Ελλήνων γεωργών.
- Στην ενέργεια, όπου μετακινούμαστε από κεντρικά συστήματα διανομής ενέργειας σε αποκεντρωμένα συστήματα, όπου το κάθε νοικοκυριό, η κάθε επιχείρηση μπορεί ταυτόχρονα να είναι παραγωγός, να πουλάει και να αγοράζει ενέργεια από το δίκτυο.
- Στην υγεία, όπου καινούργιες εφαρμογές θα μπορούν να δίνουν πληροφορία σε πραγματικό χρόνο και να αντιμετωπίζονται προβλήματα, όπως χρόνιες νόσοι, ή θα μπορεί η ίδια η τεχνολογία να μας προειδοποιεί ενδεχομένως για ένα καρδιακό επεισόδιο ή για ένα εγκεφαλικό επεισόδιο.
Τα εργαλεία που μπορούμε να έχουμε στη διάθεσή μας είναι πάρα πολύ ισχυρά, απαιτούν όμως οριζόντιες πολιτικές και κυρίως τη διάθεση να κάνουμε όλοι μαζί ένα τολμηρό άλμα στο μέλλον. Για δύο λόγους:
Πρώτον, γιατί καμία λύση δεν προκύπτει χωρίς συνεργασία, όραμα, πίστη στις δυνατότητες μας και φυσικά στρατηγικό σχέδιο και πίστη ότι μπορούμε να πάμε μπροστά.
Και δεύτερον, γιατί η τεχνολογία αλλάζει τα πάντα και μας ωθεί με μαθηματική ακρίβεια μπροστά.
Για να αξιοποιήσουμε την τεράστια ευκαιρία της ψηφιακής ανάπτυξης για μία σύγχρονη ψηφιακή Ελλάδα.
