Οι εξελίξεις στη Μεγάλη Βρετανία τα τελευταία εικοσιτετράωρα είναι εξαιρετικά σημαντικές για μια κομβική χώρα του διεθνούς συστήματος και παρά τα πολλά που λέγονται και γράφονται to Brexit eελάχιστα θα επηρεαστεί, με την πλέον πιθανή εξέλιξη να οδηγούμαστε σε ένα σκληρό Brexit. Ένα άλλο γεγονός είναι ότι η Τερέζα Μέϊ, είναι μια πολύ κακή Πρωθυπουργός, η οποία προσπάθησε να παίξει το ρόλο του Δούρειου Ίππου, στη διαδικασία του Brexit.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη*
Η Μεγάλη Βρετανία βρίσκεται σε πολύ άσχημη κατάσταση. Η κυβέρνηση της Μέϊ, δεν φαίνεται να έχει άμεσο πρόβλημα. Η επιλογή της να τοποθετήσει στην κυβέρνησή της δυο από τις ηγετικές προσωπικότητες υποστήριξης του Brexit, όπως ο Ντέηβιντ Ντέηβις και ο Μπόρις Τζόνσον (οι δυο Υπουργοί που παραιτήθηκαν), είχε ως αποκλειστικό στόχο να πληγεί η αξιοπιστία τους και το κατάφερε, με δεδομένο ότι αν και το Brexit αποτελεί στην ουσία το μοναδικό και κορυφαίο θέμα εξωτερικής πολιτικής για το Ηνωμένο Βασίλειο, δυο χρόνια μετά οδηγήθηκαν σε παραίτηση έχοντας μηδενικά αποτελέσματα ο ένας ο αρμόδιος Υπουργός για το Brexit και ο άλλος ως Υπουργός Εξωτερικών.
Αν και η Τερέζα Μέϊ, θα αντιμετωπίσει μια αναταραχή στο εσωτερικό του κόμματος και πολιτικά, ηγείται μιας κυβέρνησης μειοψηφίας και αυτό έχει τη σημασία του. Το ότι επέφερε πλήγμα στην ηγεσία του Brexit, θα της δώσει χώρο να ελιχθεί, τουλάχιστον στο εσωτερικό.
Αυτό βέβαια, για κάποιους που θα βιαστούν, δεν σημαίνει ότι η Μεγάλη Βρετανία κάνει πίσω στο Brexit. Η υποστήριξη προς την έξοδο από το χάλι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ανάμεσα στους ανθρώπους που ψήφισαν υπέρ της εξόδου στο δημοψήφισμα πριν δυο χρόνια, έχει γίνει ακόμη πιο ισχυρή. Ο ηγέτης του Εργατικού Κόμματος, Τζέρεμι Κόρμπιν, είναι ένας καμικάζι κρυφός υποστηρικτής του Brexit, οπότε ακόμη και να γίνουν εκλογές και να τις κερδίσει πισωγύρισμα δεν υπάρχει.
Επίσης, με τους σκληρούς υποστηρικτές του Brexit, εκτός κυβέρνησης και διαπραγματευτικής ομάδας, είναι σίγουρο ότι θα ψηφίσουν εναντίον οποιουδήποτε σχεδίου εξόδου από την ΕΕ, που δεν τους αρέσει, με αποτέλεσμα το σκληρό Brexit, να είναι η μόνη ρεαλιστική εξέλιξη.
Το σκληρό Brexit, είναι το σενάριο που η Μεγάλη Βρετανία τα σπάει με την ΕΕ χωρίς συμφωνία. Σε μια τέτοια περίπτωση οποιαδήποτε συμφωνία έχει ήδη γίνει με τις Βρυξέλλες, θα επηρεαστεί και στην ουσία δεν θα ισχύει. Σαν αποτέλεσμα, οι εμπορικές σχέσεις με τις χώρες της ΕΕ θα γίνουν δύσκολες, και σύμφωνα με τα στοιχεία θα επηρεαστούν τα δυο τρίτα του εξωτερικού εμπορίου που αντιστοιχούν στο ένα έκτο του ΑΕΠ της χώρας.
Σε κάθε περίπτωση η Μεγάλη Βρετανία, θα πρέπει να αποφασίσει εάν θα πρέπει να διατηρήσει τους κανόνες της ΕΕ ή να υιοθετήσει κανόνες για κάθε χώρα με την οποία θα έχει συναλλαγή χωριστά. Το κόστος για συναλλαγή με τη Μεγάλη Βρετανία, λόγω της γραφειοκρατικής ταλαιπωρίας, θα διπλασιαστεί, πέρα από τα πολιτικά προβλήματα. Σίγουρα θα γίνει προσπάθεια για σύναψη διμερών εμπορικών συμφωνιών με άλλες χώρες για να καλυφθεί η διαφορά. Παρόλα αυτά η ΕΕ είναι κοντά και μεγάλη αγορά και οι συμφωνίες και η διαπραγμάτευση εμπορικών συμφωνιών παίρνει αρκετό καιρό.
Αυτό που θα κτυπηθεί περισσότερο από όλα η εισροή κεφαλαίων, κάτι που έχει καταστήσει το Λονδίνο μια από τις μεγαλύτερες, αν όχι τη μεγαλύτερη, οικονομικές πρωτεύουσες του κόσμου. Αυτό έχει τελειώσει. Το οικονομικά κέντρα χρειάζονται ένα περιβάλλον χαμηλών περιορισμών, πρόσβαση σε μεγάλη αγορά, και σταθερότητα στην αγορά, αλλά και πολιτική σταθερότητα. Δεν θα υπάρξει συμφωνία με την ΕΕ στα οικονομικά, οπότε η πρόσβαση στην ΕΕ δεν θα είναι χωρίς περιορισμούς, και με την προοπτική μη συμφωνίας με τις Βρυξέλλες, το κλίμα αβεβαιότητας θα πλήξει τρομερά την οικονομική βιομηχανία του Λονδίνου.
Πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι περίπου το ένα τρίτο της βιομηχανίας αυτής θα μεταφερθεί στη Φρανκφούρτη και το Παρίσι, με δεδομένο ότι πολλές από τις εταιρίες και τους οικονομικούς οργανισμούς που θα μετακομίσουν θα χρειάζονται πρόσβαση στην ΕΕ από μέσα. Οι περισσότερες όμως από αυτές θα πάνε στη Νέα Υόρκη, λόγω μεγέθους, παρόμοιου περιβάλλοντος και παγκόσμιας πρόσβασης.
Η ΕΕ θα προσπαθήσει να επικαλεστεί την κατοχή ότι οι ευρωκεντρικές συναλλαγές θα πρέπει να γίνουν εντός της ευρωζώνης, για να αποτρέψει την απόκτηση του μεγαλύτερου μεριδίου από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Ουάσιγκτον θα απαντήσει απειλώντας να επιβάλλει όλες τις συναλλαγές δολαρίου εντός των ΗΠΑ. με δεδομένο ότι το εξωτερικό εμπόριο της Ευρώπης κινείται με δολάρια και όχι ευρώ, και αυτό δεν θα τελειώσει ευχάριστα για τις Βρυξέλλες.
Όλα δείχνουν ότι η Μεγάλη Βρετανία αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση της, μετά το Δεύτερο παγκόσμιο Πόλεμο. Τουλάχιστον, για μια τριετία η οικονομία θα έχει πρόβλημα με σημαντική μείωση του ΑΕΠ.
Δεν υπήρχε καμία περίπτωση οι Βρυξέλλες να δώσουν στο Λονδίνο τα πλεονεκτήματα του μέλους χωρίς το κόστος. Οι επιλογές που έχει στη διάθεσή της η Μεγάλη Βρετανία είναι να κάνει πίσω στο Brexit, κάτι που είναι πολιτικά αδύνατο, και ένα σκληρό Brexit. Το σκληρό Brexit είναι μονόδρομος.
Όλο αυτό δεν είναι μια αποκήρυξη του αποτελέσματος υπέρ του Brexit στο δημοψήφισμα. Έρχεται παγκόσμια οικονομική κρίση κάποια στιγμή μέσα στην επόμενη τετραετία. Εδώ και τριάντα χρόνια, οι ΗΠΑ, απομακρύνονται από το σύστημα του Bretton Woods, που δημιούργησαν και συντηρούσε τη σταθερότητα. Τώρα μάλιστα, το εγκαταλείπουν. Αυτό θα συνέβαινε, για να είμαστε ρεαλιστές, ίσως λίγο πιο αργά, και χωρίς την εκλογή του Ντόναλντ Τράμπ, στην προεδρία των ΗΠΑ.
Οτιδήποτε βασίζονταν σε αυτό το σύστημα διεθνώς, θα πρέπει να αναζητήσει νέα βάση ύπαρξης. Η Ευρώπη, έχει δυο βάσης για την ασφάλειά της. Το ΝΑΤΟ, που αυτή την εβδομάδα μπορεί να εισέλθει σε πορεία αποσύνθεσης και την ΕΕ. Δεν υπάρχει καμία περίπτωση μια “Ένωση”, που βασίζεται στις εξαγωγές, αποτελείται από ανταγωνιστικές χώρες και η ασφάλειά της στηρίζεται σε μια εξωτερική δύναμη να επιβιώσει σε ένα περιβάλλον, όπου αυτές οι εξαγωγές είναι αδύνατες και ο εγγυητής ασφάλειας αποχωρεί. Η ΕΕ ήταν σε πορεία αποσύνθεσης έτσι κι αλλιώς, κάτι που σημαίνει ότι η Μεγάλη Βρετανία θα έπρεπε να αναζητήσει το ρόλο της στον κόσμο ούτως ή άλλως. Το Brexit, της δίνει μια εκκίνηση προς αυτό το στόχο πολύ νωρίτερα από την υπόλοιπη Ευρώπη.
Τα γεγονότα των τελευταίων εικοσιτετράωρων στο Λονδίνο, δεν φέρνουν την καταστροφή, φέρνουν καθαρή εικόνα.
Το σκληρό Brexit, είναι το καλύτερο σενάριο για τη Μεγάλη Βρετανία, διότι την αναγκάζει να προχωρήσει άμεσα στην επόμενη ημέρα. Μια τριετία δύσκολης οικονομικής συγκυρίας είναι το καλύτερο σενάριο για οποιονδήποτε βασίζεται στο σύστημα που τελειώνει, και εισερχόμαστε σε μια αναταραχή. Είναι βέβαιο ότι η Μεγάλη Βρετανία, θα εξέλθει σε πολύ καλύτερη κατάσταση από όλους τους άλλους.
Για δυο αιώνες ηγείτο μιας Αυτοκρατορίας που ήταν η μεγαλύτερη οικονομική οντότητα στον πλανήτη, μέχρι να έλθουν στο προσκήνιο οι ΗΠΑ. Εάν υπάρχει μια χώρα στον κόσμο που μπορεί να λειτουργήσει σε παγκόσμια αναταραχή, χωρίς εμπορικές συμφωνίες σε επίπεδο ηπείρων, όπου η στρατιωτική και οικονομική δύναμη συχνά συγχωνεύονται, η οποία έχει ήδη διαμορφώσει ένα στρατηγικό σχέδιο ασφάλειας, είναι η Μεγάλη Βρετανία. Το σίγουρο είναι ότι ο δρόμος δεν θα είναι εύκολος δρόμος. Θα είναι αιματηρός και η κατώτερη του μετρίου και δούρειος ίππος ενός στρεβλού συστήματος παγκοσμιοποίησης, Τερέζα Μέϊ, στην Πρωθυπουργία τον κάνει ακόμη πιο δύσκολο.
*Ο Δημήτρης Γ. Απόκης, είναι Διεθνολόγος και Δημοσιογράφος, Απόφοιτος του The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies, The Johns Hopkins University, μέλος του The International Institute of Strategic Studies, και διετέλεσε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, το Στέητ Ντιπάρτμεντ, και το Πεντάγωνο, στην Ουάσιγκτον.
